Pekin ve Moskova, Rusya Arktik Bölgesi boyunca uzanan Kuzey Denizi Rotası’nda (NSR) nakliye faaliyetlerini ortaklaşa geliştirme ve ticarileştirme konusunda anlaşmaya vardı.
Geçen hafta Çin’in Harbin kentinde Rosatom Direktörü Aleksey Likhachev ile Çin Ulaştırma Bakanı Liu Wei arasında imzalanan anlaşma, geçen yıl kurulan Kuzey Denizi Rotası iş birliği ortak komitesinin bir parçası olarak yürütüldü. Rosatom, Rusya’nın Arktik nakliyesi ve nükleer buzkıran filosundan sorumlu devlet kuruluşu olarak biliniyor.
Rusya, NSR’yi Asya ile Avrupa arasında daha hızlı ve verimli bir bağlantı sağlayacak kritik bir ulaşım yolu olarak görüyor. Likhachev, “Bugün alınan kararlar, NSR potansiyelini geliştirmede Rus-Çin iş birliğine ivme kazandıracak ve bu iş birliğini büyük sermaye projelerine dönüştürmemizi sağlayacak. Küresel ticaret rotalarını çeşitlendirmemize olanak tanıyor” dedi.
Çinli operatörler, Asya’yı Avrupa’ya bağlayan Arktik kısayolu kullanmada öncü rol üstlendi. Sealegend’in Panamax sınıfı konteyner gemisi İstanbul Bridge, Arktika’yı yalnızca 5 günde geçerek rekor kırdı. Çin’in Ningbo-Zhoushan limanından İngiltere’nin Felixstowe limanına tam yolculuk 20 gün sürerken, Süveyş Kanalı üzerinden yapılan benzer bir yolculuk yaklaşık 40 gün alıyor.
Hong Kong merkezli operatör, yaz aylarında rotanın deniz buzundan arındığı dönemde düzenli Çin-Avrupa Arctic Express seferleri başlatmayı planlıyor.
Yeni anlaşma, enerji sektörü yatırımlarından Alaska açıklarında ortak deniz devriyelerine kadar bölgede Rusya ve Çin arasındaki artan iş birliğinin hemen ardından geldi. Bu yazın başlarında, Çin araştırma gemileri Arktik Okyanusu’nda aylar süren seferler gerçekleştirerek ticari nakliye operasyonlarını optimize etmek için buz örtüsü ve deniz buzunun hareketi hakkında bilimsel veri topladı.
Husilerin Süveyş Kanalı güzergahında devam eden aksamalara bağlı olarak, Arktika’ya giden kısa yol, yaz aylarında olası bir alternatif ticaret rotası olarak öne çıkıyor. Rusya, uluslararası operatörleri bu rotaya davet etmeyi hedefliyordu. Ancak Ukrayna Savaşı sonrasında Batılı operatörlerin neredeyse tamamı rotayı kullanmayı bıraktı ve Rus olmayan trafik ağırlıklı olarak Çinli şirketlere kaydı.
Geçen yıl uluslararası Arktik transit trafiğinin yüzde 95’i Rusya’dan Çin’e aktı. Çin, 2024 yılında yaklaşık iki milyon ton Rus Arktik ham petrolünün önemli bir alıcısı olarak öne çıktı. Sonbaharın başlarında, buz sınıflandırması olmayan bir petrol tankeri sezon sonunda deniz buzuna takılarak güzergahında birkaç gün mahsur kaldı.
