ABD ile Çin arasında deniz ticaretinde yeni bir gerilim
Çin Ulaştırma Bakanlığı, 14 Ekim 2025 itibarıyla ABD gemilerine uygulanacak “Özel Liman Ücretleri” uygulamasına ilişkin ayrıntıları açıkladı. Açıklamada, Çinli tersanelerde inşa edilen gemilerin bu ücretlerden muaf tutulacağı vurgulandı.
Çin, 10 Ekim’de yaptığı duyuruda, 14 Ekim’den itibaren Çin limanlarına uğrayan ABD gemilerinden net ton başına 400 RMB alınacağını ve 17 Nisan 2028’e kadar bu ücretin 1.120 RMB’ye yükseleceğini belirtmişti. Bakanlık, bu adımın ABD’ye uğrayan Çin gemilerine uygulanan USTR ücretlerini yansıtma amacı taşıdığını açıkladı.
Uygulamanın kapsamı ve muafiyetler
Çin Bakanlığı’nın bildirisinde, liman ücretlerinin beş kategori gemi için geçerli olacağı belirtildi. Bu kategoriler arasında ABD şirketlerinin sahip olduğu veya işlettiği gemiler, ABD bayrağı taşıyan gemiler ve ABD yapımı gemiler yer alıyor. Ancak Çin, ABD mülkiyetinin ilk dört kategorisine giren gemiler için bile, Çin tersanelerinde inşa edilenler için özel bir muafiyet getirdi.
Buna göre, gemi sahibi veya acentesi, Çin limanına uğramadan yedi gün önce veya sefer yedi günden kısa ise önceki uğrakta mülkiyet bilgilerini bildirmek zorunda. Aksi takdirde, liman ücretini ödemeyen gemiler yükleme ve boşaltma yapamayacak. Bakanlık, ücret uygulamasının kapsam, standart ve sürelerinin duruma göre dinamik olarak ayarlanacağını açıkladı.
ABD hissedarları ve uluslararası sahipler üzerindeki etkiler
Özellikle ABD’li bir şirkette doğrudan veya dolaylı %25 oranında hisse sahibi olmanın, ABD’de listelenen uluslararası sahipleri etkileyebileceği belirtiliyor. NYSE’de işlem gören VLCC sahibi DHT Holdings, CEO ve Başkan olarak Svein Moxnes Harjfeld’i yönetim kuruluna atadı. Norveç vatandaşı Harjfeld’in atanmasıyla şirketin yönetim kurulunda yalnızca bir ABD vatandaşı bulunuyor ve %25 barajının altında kalıyor.
DHT, ABD’li hissedarların veya raporlama gruplarının şirketin hisselerinin %25’inden fazlasına sahip olduğunu doğrulamadığını açıkladı. Ancak hisselerin nihai faydalanıcı sahiplerinin uyruğu doğrulanamadı.
Liman ücretlerinin ekonomik etkisi
Özel liman ücretleri analisti Poten’e göre, ABD’ye ait veya ABD tarafından işletilen VLCC’ler, Çin’e uğrak başına yaklaşık 6 milyon dolar ödemek zorunda kalacak. DHT’nin tüm VLCC filosu ise Güney Kore tersanelerinde inşa edildi.
