Küresel taşımacılık sektörü, ABD ile Çin arasındaki ticari gerilimin etkilerini derinden hissetmeye devam ediyor. Danışmanlık şirketi Project44’ün son raporuna göre, iki ülke arasındaki rotalarda boş seferlerin sayısı rekor seviyelere ulaştı. Ekim ayındaki iptallerin, pandemi döneminin ilk aylarında yaşanan düşük talep dönemlerini bile geride bırakması bekleniyor.
Uzmanlara göre bu artışın en önemli nedeni, ABD’nin “Kurtuluş Günü” tarifesiyle devreye soktuğu yeni gümrük vergileri. Tarife artışları, taşıyıcıların sefer planlarını yeniden düzenlemesine ve özellikle ABD-Çin hattındaki hizmetlerde ciddi kesintilere yol açtı.
Project44 verileri, 2025 yılı boyunca boş seferlerin istikrarlı biçimde arttığını ortaya koyuyor. Boş seferlerin büyük bölümü, yüksek tarife baskısı altındaki hatlarda yoğunlaştı. Danışmanlık şirketine göre, ithalat hacimleri döviz kuru ve maliyet dalgalanmalarına bağlı olarak dönemsel değişimler gösterse de genel ticaret hacmi bir önceki yılla aynı seviyede kaldı.
Buna karşın, yüksek gümrük vergilerine tabi ülkelerden tedarik zincirinde kaymaların kısa vadede mümkün olmadığı, bu sürecin birkaç yıl alabileceği değerlendiriliyor. Şimdilik Doğu-Batı ticaret hatlarında oranlar sabit kalırken, tarife kaynaklı maliyetlerin üreticiler, ithalatçılar ve nihai tüketiciler arasında paylaşıldığı belirtiliyor.
Project44 verilerine göre yalnızca Çin-ABD rotasında 67 planlı boş sefer bulunuyor. Bu sayı geçen yıla kıyasla yüzde 46 artış anlamına geliyor. Güneydoğu Asya-Çin-ABD rotalarındaki boş sefer sayısı ise yüzde 41, ABD-Çin-Güneydoğu Asya hattındaki iptaller ise yüzde 75 oranında yükseldi.
Raporda, “Bu rotalar dünyanın en yoğun trafiğe sahip hatları arasında yer alıyor. İptallerdeki artış, taşıyıcıların zayıflayan ABD ithalat talebine ve süregelen tarife belirsizliklerine nasıl yanıt verdiğini açıkça gösteriyor,” ifadeleri yer aldı.
Gümrük vergisi baskısı yalnızca ithalatı değil, ihracatı da olumsuz etkiliyor. ABD’den Çin’e yapılan ihracatın bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 40 azaldığı, bu eğilimin 2025 boyunca sürdüğü kaydedildi.
Project44 araştırmacısı Bart De Myunck, “Taşıyıcılar pandemi döneminden bu yana görülmemiş bir yoğunlukta sefer iptal ediyor. Ancak bu kez amaç kriz yönetimi değil, tarifelerin bozduğu pazarda fiyat istikrarını korumak,” değerlendirmesinde bulundu.
Uzmanlara göre, boş seferlerdeki artış ve ticaret hacmindeki düşüş, küresel lojistik zincirinde yeni bir denge arayışının başladığını gösteriyor. Taşımacılık şirketleri, artan maliyetleri ve tarife belirsizliklerini yönetebilmek için rotalarını ve hizmet kapasitelerini yeniden yapılandırmak zorunda kalıyor.
