1840’ların ortasında Avrupa’nın batısında, İrlanda adasında sessiz bir felaket yaşanıyordu.
Patates mahsulünü vuran hastalık, milyonlarca insanın temel gıda kaynağını yok etmişti.
1845 ile 1852 yılları arasında süren bu dönem, tarihe “Büyük İrlanda Kıtlığı (The Great Famine)” olarak geçti.
Yaklaşık bir milyon kişi açlıktan hayatını kaybetti, bir o kadarı da hayatta kalmak için ülkesini terk etti.
İstanbul’daki Topkapı Sarayı’nda bu haber duyulduğunda, Sultan Abdülmecid Han derin bir üzüntüye kapıldı.
Henüz 25 yaşındaki padişah, Osmanlı’nın zor bir dönemde olmasına rağmen, uzak bir ülkenin halkına yardım eli uzatmak istedi.
Tarihi kaynaklara göre Sultan, İrlanda halkına 10.000 sterlin değerinde bir yardım göndermeyi planladı.
Ancak, dönemin diplomatik dengeleri devreye girdi: İngiltere Kraliçesi Victoria, kendi yardım miktarının yalnızca 2.000 sterlin olduğunu belirterek bu yüksek tutarı “uygunsuz” buldu.
Diplomatik baskılar sonucu Osmanlı yardımı 1.000 sterlin olarak kabul edildi.
Fakat Sultan Abdülmecid, yalnızca para göndermeye razı olmadı.
İnsani yardımın sembolü olarak, Osmanlı Donanması’na ait üç gemi, İstanbul’dan yola çıktı.
Güzergâhları Akdeniz’i, Cebelitarık Boğazı’nı ve nihayet Atlas Okyanusu’nun fırtınalı sularını kapsıyordu.
Aylar süren yolculuğun ardından bu üç gemi, İrlanda’nın doğusundaki Drogheda Limanı’na ulaştı.
Osmanlı gemilerinden indirilen un, tahıl, gıda ve tıbbi malzemeler, İrlanda halkı için umut anlamına geliyordu.
Drogheda halkı, bu yardımı hiçbir zaman unutmadı.
O günden sonra şehir armasına, Osmanlı’yı temsilen Hilal ve Yıldız sembolü eklendi.
Bugün bile Drogheda kentinin resmi ambleminde bu semboller hâlâ yer alıyor.
Bu olay sadece iki ülke arasında değil, iki halk arasında da bir bağ kurdu.
Deniz, bu kez ticaretin değil, vicdanın ve insanlığın taşıyıcısı olmuştu.
Aradan yaklaşık 80 yıl geçti.
20. yüzyılın başlarında Osmanlı İmparatorluğu tarihe karışırken, yeni bir devlet doğuyordu: Türkiye Cumhuriyeti.
Ulusal egemenlik mücadelesinin ardından, Lozan Konferansı (1923) yeni Türkiye’nin kaderini belirleyecek diplomatik sahneydi.
İrlanda o yıllarda, 1922’de kurulan İrlanda Serbest Devleti (Irish Free State) olarak yeni bağımsızlığını kazanmaya çalışıyordu.
Henüz dış politikasında tamamen özgür olmasa da, İngiltere’nin egemenliğinden kopma sürecindeydi.
Bu dönemde İrlanda halkı, gazetelerinde ve siyasi çevrelerinde, Türk halkının verdiği bağımsızlık mücadelesine sempatiyle yaklaştı.
Bazı İrlandalı gazeteler, Mustafa Kemal Paşa liderliğindeki hareketi “ulusların kendi kaderini tayin etme hakkı”nın simgesi olarak gördü.
Bu destek, resmî diplomatik bir tavırdan çok, halkın vicdanından gelen tarihsel bir karşılıktı.
1847’de denizden taşınan yardımların bıraktığı iz, 1920’lerin Avrupa’sında bir dostluk yankısı olarak hissediliyordu.
Osmanlı’nın üç gemisi, aslında yalnızca un ve tahıl taşımadı; denizlerin ötesine uzanan bir insanlık mirası bıraktı.
O gemilerden biri, tarih boyunca devletlerin sınırlarını değil, kalplerin sınırlarını aşan bir hikâyeyi taşıdı.
Bugün hem Türkiye’de hem İrlanda’da, bu hikâye iki ulusun ortak tarihine dair nadir bir gurur vesilesidir.
İrlanda’nın Drogheda kentinde hâlâ Osmanlı Hilali dalgalanırken, Türkiye’de bu hikâye denizcilik tarihinin en asil sayfalarından biri olarak anlatılır.
Deniz, bazen ticaretin yolu olur, bazen de insanlığın vicdanı.
1847 yılında İstanbul’dan Drogheda’ya uzanan o sefer, insanlığın rotasını bir kez daha umut yönüne çevirdi.
